دپارتمان تاریخ، جغرافی و علوم اجتماعی
دپارتمان تاریخ، جغرافی و علوم اجتماعی
تاریخ هرکشور، شناسنامه و هویت ساکنان آن سرزمین است. کودکان و نوجوانان هر کشور، از طریق آگاهی از گذشته سرزمین خود و دست آوردهای تمدنی و فرهنگی پیشینیان، می‌توانند اوضاع کنونی جامعه شان را بهتر درک نموده و گام‌های حساب شده برای آینده خود بردارند. روال معمول بسیاری از آموزگاران و معلمان آن است که مطالب کتاب درسی را به جزوه سؤال و جواب تبدیل ساخته و از این طریق، دانش‌آموزان را وادار به حفظ طوطی‌وار تمام مندرجات کتاب می‌نمایند. به واسطه این امر، آموزش تاریخ، عمدتاً جنبه رفع تکلیف یافته و بیشتر دانش‌آموزان برای کسب نمره به آن توجه می‌نمایند. نتیجه دیگر مجبور ساختن دانش‌آموزان به حفظ چند صد سؤال و جواب مهم و غیرمهم، آن است که اغلب دانش‌آموزان، از تاریخ دلزده شده و مطالعه آن را بیهوده و بی تأثیر در زندگی حال و آینده شان می‌دانند.
این پرسش اساسی باقی می‌ماند که چگونه آموزگاران و معلمان می‌توانند اسباب علاقه مندی کودکان و نوجوانان به تاریخ را فراهم سازند؟
در موسسه بین المللی نیکو، برآنیم تا نشان دهیم که بااستفاده مناسب از برخی امکانات قابل دسترس و نیز دنبال نمودن راهکارهای خلاقانه و جذاب، می‌توان بر علاقه کودکان و نوجوانان به درس تاریخ افزود. در تبیین این راهکارها و شیوه‌های جذاب و ساده، تمرکز روی آموزش بهینه یکی از مفاهیم اساسی مورد نظر در درس تاریخ ـ مفهوم «گذر زمان و تغییر»ـ مبنای کار قرار گرفته است. این استراتژی از آن رو مد نظر قرار گرفته که رویدادهای تاریخی، در دل زمان اتقاق افتاده‌اند و فهم گذر زمان و مهمترین پیآمد آن (یعنی تغییر)، محور و اساس آموزش تاریخ می‌باشد.
از راهکارهای مفید و موثر برای علاقه‌مند ساختن بچه‌ها به تاریخ، بردن آنها به موزه است. حضور کودکان و نوجوانان در موزه‌ها، زمینه و اسباب تجسم عینی برخی از مسائل تاریخی را فراهم ساخته و به فهم سریع و پایدار پاره‌ای از مطالب تاریخی مدد می‌رساند. به عنوان مثال، چنانچه دانش آموز یک ماشین قدیمی و یا یک چرخ را در موزه ببیند، راحت‌تر به سیر پیدایی و تکامل دوچرخه و ماشین پی خواهد برد. همچنین با دیدن عکس‌های قدیمی، موضوع تغییر تدریجی شکل و جنس لباس‌ها یا ساختمان‌ها و ظروف را می‌فهمد. به واسطه تأثیر قابل توجه موزه در ایجاد علاقه دانش‌آموزان به درس تاریخ، همواره صاحب نظران آموزش تاریخ بر اهمیت این امر تاکید ورزیده‌اند.
بردن بچه‌ها به محله‌ها و فضاهای تاریخی، افزون بر ایجاد تنوع و افزایش علاقه به درس تاریخ، می‌تواند برخی از مطالب انتزاعی تاریخی را به صورت عینی و ملموس درآورد. بازدید از مکان‌های تاریخی، می‌تواند به مثابه ابزارها و حلقه‌های اتصال ذهن کودکان و نوجوانان به دنیای گذشته باشد. در ضمن گردش‌های علمی، با سوار کردن بچه‌ها بر اسب خیال و نیز جلب توجه بچه‌ها به برخی زوایای هنری و معماری موجود در بناهای برجای مانده، می‌توان بعضی از جنبه‌های تمدنی روزگاران گذشته را ملموس و برجسته ساخت. با بردن دانش‌آموزان به فضای بیرون از دیوار تنگ کلاس درس و بیان جذاب و شیرین مباحث هنری و تاریخی مرتبط با بناهای تاریخی موجود در زادگاه مخاطبان یا آثار موجود در شهرهای مهم تاریخی کشور، می‌توان شیرینی تاریخ را به بچه‌ها چشانید و احساس خودباوری را در آنان تقویت نمود. بیان سنجیده و پرشور آموزگاران و معلمان در هنگام بازدید دانش‌آموزان از مکان‌های تاریخی، می‌تواند قوه تخیل آنان را برانگیخته و احساس زندگی در دنیای گذشته را در فکر و ذهن بچه‌ها زنده نماید. فایده دیگر بازدید حساب شده کودکان و نوجوانان از مراکز و بناهای تاریخی، آن است که علاقه بچه‌ها برای حفاظت از میراث‌های فرهنگی را دوچندان می‌سازد .
علی‌رغم وجود مشکلات و موانع قابل توجه بر سر راه آموزش بهینه تاریخ، دست آموزگاران و معلمان علاقه‌مند و خوش ذوق برای بهبود نسبی فرآیند یادهی ـ یادگیری تاریخ بسته نیست. شروع حرکت در این زمینه، مستلزم آن است که به اهمیت آموزش تاریخ باور داشته و بپذیریم خواندن تاریخ می‌تواند در زندگی حال و آینده بچه‌ها منشاء فایده و اثر باشد. بعد از پذیرش این حقیقت و یافتن انگیزه‌های لازم و کافی برای تحول در آموزش تاریخ، آموزگاران و معلمان باید به دنبال بررسی راه‌های ممکن جهت دور شدن از وضع فعلی و حرکت به سمت جایگاه برتر آموزش این درس باشند. بدیهی است که این امر با مطالعه مقالات و کتاب‌های عمومی (مربوط به کل دروس و ویژگی‌های دانش‌آموزان) و مطالب خاص مربوط به آموزش تاریخ که بعضاً در مجلات رشد آموزش ابتدایی، راهنمایی، و رشد تاریخ منتشر شده‌اند، عملی خواهد شد؛ به واقع گام دوم تحول زمانی برداشته خواهد شد که، معلمان به دانش و مهارت اولیه و لازم برای حرکت مجهز شوند